تبیین ساختار فضایی شهر و شکل‌گیری مراکز فرعی در شهر اردبیل

تغییرات ساختار فضایی شهرها از عوامل مختلفی نشأت می­گیرد که یکی از آن‌ها شهرنشینی است. شهرنشینی با دو مقوله جمعیت و اشتغال قابل اندازه­گیری است. جمعیت به‌صورت یکنواخت در شهر توزیع نمی­شود. بلکه بسته به شرایطی از الگوهای مختلفی تبعیت می­کند. همچنین عامل جمعیت در کنار سایر پارامترهای فضایی، منشأ ایجاد هسته­های فرعی شده و بر توزیع فضایی اشتغال نیز تأثیر می­گذارد. در پژوهش حاضر هدف اصلی بررسی تغییرات جمعیتی و کانون­های فعالیتی به‌صورت توزیع فضایی در شهر اردبیل است. در این پژوهش با روش کمی، توصیفی و تحلیلی، روند الگوهای فضایی جمعیت و اشتغال مورد بررسی قرارگرفته است. داده­های استفاده شده برای تحلیل­های جمعیتی، داده­های سرشماری سال­های 1390 و 1395 بوده است اما برای بررسی توزیع فضایی اشتغال از داده­های توزیع کاربری­های تجاری و خدماتی برای سال­های 1385 و 1390 طرح جامع شهر اردبیل استفاده شده است. روش تجزیه‌وتحلیل داده­ها، آمار فضایی موران عمومی و محلی بوده است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که جمعیت شهر اردبیل طی سال­های آماری 1390 و 1395 از الگوی فضایی خوشه­ای تبعیت می­کند که این روند باگذشت زمان قوت گرفته است. همچنین روند توزیع فضایی اشتغال به صورت الگوی خوشه­ای با مراکز فرعی همراه است؛ بنابراین می­توان نتیجه گرفت که ساختار فضایی شهر طی سال­های اخیر به سمت چندهسته­ای شدن پیش می­رود.